મુંબઈ, 31 જુલાઈ 2025: લગભગ 17 વર્ષ પહેલાં 2008માં માલેગાંવમાં થયેલા બોમ્બ બ્લાસ્ટ કેસમાં એક મહત્વનો ચુકાદો આવ્યો છે. મુંબઈની વિશેષ નેશનલ ઇન્વેસ્ટિગેશન એજન્સી (એનઆઈએ) કોર્ટે આ કેસમાં ભાજપના ભૂતપૂર્વ સાંસદ પ્રજ્ઞા સિંહ ઠાકુર અને લેફ્ટનન્ટ કર્નલ પ્રસાદ પુરોહિત સહિત તમામ સાત આરોપીઓને નિર્દોષ જાહેર કર્યા છે. વિશેષ ન્યાયાધીશ એ.કે. લાહોટીએ આ ચુકાદો સંભળાવતા જણાવ્યું કે, અભિયોજન પક્ષ આ કેસમાં પૂરતા અને વિશ્વસનીય પુરાવાઓ રજૂ કરવામાં નિષ્ફળ રહ્યો, જેના કારણે આરોપીઓને શંકાનો લાભ આપવામાં આવ્યો.
શું હતો માલેગાંવ બોમ્બ બ્લાસ્ટ કેસ?
29 સપ્ટેમ્બર, 2008ના રોજ મહારાષ્ટ્રના નાસિક જિલ્લામાં આવેલા માલેગાંવ શહેરના ભીક્કુ ચોક નજીક એક મસ્જિદ પાસે એક મોટરસાઇકલ પર બાંધેલા વિસ્ફોટક ઉપકરણના બ્લાસ્ટથી 6 લોકોના મોત થયા હતા અને 95થી વધુ લોકો ઘાયલ થયા હતા. આ ઘટના રમઝાનના પવિત્ર મહિના દરમિયાન અને નવરાત્રિના તહેવાર પહેલાં બની હતી, જેના કારણે એનઆઈએએ આરોપ લગાવ્યો હતો કે આ બ્લાસ્ટનો હેતુ મુસ્લિમ સમુદાયમાં ભય ફેલાવવાનો અને સાંપ્રદાયિક તણાવ ઉભો કરવાનો હતો.
કેસની તપાસ અને આરોપીઓ
આ કેસની શરૂઆતમાં તપાસ મહારાષ્ટ્રની એન્ટી-ટેરરિઝમ સ્ક્વોડ (એટીએસ) દ્વારા કરવામાં આવી હતી, જેનું નેતૃત્વ હેમંત કરકરેએ કર્યું હતું, જેઓ પાછળથી 26/11ના મુંબઈ આતંકવાદી હુમલામાં શહીદ થયા હતા. એટીએસે દાવો કર્યો હતો કે બ્લાસ્ટમાં વપરાયેલી મોટરસાઇકલ પ્રજ્ઞા ઠાકુરના નામે નોંધાયેલી હતી. આ ઉપરાંત, આરોપીઓ પર દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે તેઓ અભિનવ ભારત નામની જમણેરી સંસ્થા સાથે સંકળાયેલા હતા અને તેમણે મુસ્લિમ સમુદાયને નિશાન બનાવવા માટે ષડયંત્ર રચ્યું હતું.
2011માં આ કેસ એનઆઈએને સોંપવામાં આવ્યો. એનઆઈએએ 2016માં પોતાના સપ્લીમેન્ટરી ચાર્જશીટમાં પ્રજ્ઞા ઠાકુર અને અન્ય ત્રણ આરોપીઓ સામે પૂરતા પુરાવા ન હોવાનો દાવો કર્યો હતો, પરંતુ કોર્ટે જણાવ્યું હતું કે પ્રજ્ઞા ઠાકુર સામે ટ્રાયલ ચાલુ રાખવા માટે પૂરતા પુરાવા છે. આરોપીઓ પર અનલૉફુલ એક્ટિવિટીઝ (પ્રિવેન્શન) એક્ટ (યુએપીએ), ભારતીય દંડ સંહિતા (આઈપીસી)ની વિવિધ કલમો જેવી કે ખૂન, ખૂનનો પ્રયાસ, ષડયંત્ર અને ધાર્મિક દ્વેષ ફેલાવવાના આરોપો હેઠળ કેસ ચલાવવામાં આવ્યો હતો.
કોર્ટનું નિરીક્ષણ
વિશેષ ન્યાયાધીશ એ.કે. લાહોટીએ ચુકાદામાં જણાવ્યું કે:
અભિયોજન પક્ષ એ સાબિત કરવામાં નિષ્ફળ રહ્યો કે બ્લાસ્ટમાં વપરાયેલી મોટરસાઇકલ પ્રજ્ઞા ઠાકુરના નામે હતી, કારણ કે બાઇકનું ચેસિસ નંબર સ્પષ્ટ નહોતું અને
ફોરેન્સિક તપાસમાં પણ તેની પુષ્ટિ થઈ નહોતી.
એવું પણ સાબિત થયું નથી કે બોમ્બ મોટરસાઇકલ પર જ લગાવવામાં આવ્યો હતો.
લેફ્ટનન્ટ કર્નલ પુરોહિત પર આરડીએક્સ કાશ્મીરથી લાવવાનો અથવા તેમના ઘરે બોમ્બ બનાવવાનો આરોપ હતો, પરંતુ આ માટે કોઈ પુરાવા મળ્યા નથી.
અભિનવ ભારત સંસ્થા દ્વારા ભંડોળનો ઉપયોગ આતંકવાદી પ્રવૃત્તિઓ માટે કરવામાં આવ્યો હોવાનો પણ કોઈ પુરાવો નથી.
કોર્ટે એ પણ નોંધ્યું કે આતંકવાદનો કોઈ ધર્મ નથી અને નૈતિક આધારો પર ચુકાદો આપી શકાય નહીં.
આરોપીઓ અને તેમની સ્થિતિ
આ કેસમાં સાત આરોપીઓ હતા: પ્રજ્ઞા સિંહ ઠાકુર, લેફ્ટનન્ટ કર્નલ પ્રસાદ પુરોહિત, મેજર (નિવૃત્ત) રમેશ ઉપાધ્યાય, અજય રાહિરકર, સુધાકર દ્વિવેદી, સુધાકર ચતુર્વેદી અને સમીર કુલકર્ણી. આ તમામ આરોપીઓ હાલ જામીન પર હતા. ચુકાદા પહેલાં તેઓ મુંબઈની સેશન્સ કોર્ટમાં હાજર થયા હતા, જ્યાં સુરક્ષા વ્યવસ્થા કડક કરવામાં આવી હતી.
પ્રજ્ઞા ઠાકુરનું નિવેદન
નિર્દોષ જાહેર થયા બાદ પ્રજ્ઞા ઠાકુરે જણાવ્યું કે આ કેસે તેમનું જીવન “બરબાદ” કરી દીધું હતું. તેમણે આ નિર્ણયને “હિન્દુત્વની જીત” ગણાવી અને દાવો કર્યો કે આ કેસમાં તેમની સામે ખોટા પુરાવાઓ ર રજજૂૂ ક કરરવામામાં આાં આવ્યવ્યાા હ હતતા.
